TÜSES, işçi mahallelerindeki Türkiyeli ve Suriyeli gençlerin hayatlarını mercek altına aldı

Erken yaşta okuldan kopma, makus şartlarda çalışma ve olmayan toplumsal yaşam!

İstanbul’da sanayi bölgelerinin işgücü devşirdiği Sultanbeyli ve Küçükçekmece ilçelerinde yaşayan Türk ve Suriyeli sığınmacı gençler, eğitimden erken devirde kopup, sıkıntılı ve berbat bir çalışma ömrüne adım atmak zorunda kalırken, toplumsal eşitsizlik, baskı ve önyargılarla da boğuşuyorlar.

TÜSES’in Sultanbeyli ve Küçükçekmece ilçelerinde Suriyeli ve Türkiyeli genç bayan ve erkeklerle gerçekleştirdiği nitel araştırma, gençlerin yaşadığı meselelerin detaylı bir fotoğrafını çekerken, bu meselelerin tahlili için merkezi ve lokal yönetim yöneticilerine de değerli ipuçları sunuyor.

TÜSES Lideri Celal Korkut Yıldırım: Bu mega kentin kıyısında yaşayan Suriyeli ve Türkiyeli gençlerin daha insanca bir hayat ve gelecek kurma imkanları çok kısıtlı. Huzurlu, memnun, barış içinde bir toplumsal ömür için bu gençlerin yaşadıkları meseleleri çözmek, kamusal yatırım yapmak ve onlara alan açmak şart!

“Biz ailede beş kardeşiz ve babam tek başına çalışıyor, kirayı, faturaları yetiştiremiyor. Okula gitmem artık mümkün değil çünkü ona yardım etmek istiyorum.”

İstanbul’un sanayi işletmelerine ağır biçimde işgücü sunan Sultanbeyli ve Küçükçekmece semtlerinde yapılan bir nitel araştırmaya katılan Suriyeli genç bayanın ağlayarak kurduğu bu cümleler hem yaşanan ekonomik şartların tartısını hem de verilen hayat arbedesinin acı sonuçlarını özetliyor.

Türkiye Ekonomik Toplumsal Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES) için Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği’nin katkısıyla Prof. Dr. Deniz Yükseker, Doç. Dr. Neşe Şahin Taşğın ve Prof. Dr. Uğur Tekin’in “Suriyeli ve Türkiyeli Genç Kadınlar ve Erkeklerin Gündelik Yaşamları” başlıklı araştırma raporunun sonuçları, gençlerin umutlarını yitirmeseler de bugünü çoktan kaybettiklerini ya da kaybetmek üzere olduklarını anlatıyor. Araştırma için yapılan derinlemesine görüşmeler, süreksiz muhafaza kapsamında Türkiye’de yaşayan Suriyeli göçmen gençlerin lisan bariyeri, ayrımcılık ve ekonomik şartlar üzere nedenler yüzünden eğitimden koptuklarını gösterirken, Suriyeli ve Türkiyeli gençlerin sistemsiz, süreksiz ve düşük fiyatlı işlerde, günde bazen 12 saat boyunca makûs şartlarda çalıştıklarını da ortaya koydu. Derinlemesine görüşmelerde ortaya çıkan sonuca nazaran, bu ilçelerde kültürel alışverişi ve ahengi sağlayacak kamusal yerlerin yokluğu, bilhassa genç bayanların toplumsal hayatlarını geliştirmelerinin önünde çok büyük pürüz.

Raporun “Türkiye’de gençliğin bugün yaşadığı sorunlara ilişkin çok değerli fragmanlar sunduğunu” vurgulayan TÜSES Lideri Celal Korkut Yıldırım şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Uzman akademisyenlerin yaptığı araştırma ve çıkan raporda, ekonomik krizin Türkiyeli ve Suriyeli göçmen gençleri eğitim hayatından 14-15 yaşında nasıl kopardığını, berbat şartlarda 12 saate varan çalışma müddetlerinin bu gençlerin gelecek hayallerini nasıl örselediğini görebiliyoruz. Araştırma için yapılan derinlemesine görüşmeler; genel ve lokal kamu yatırımları ile takviyelerin yetersizliğinin toplumsal eşitlik prensibinin bozulmasına ve cinsiyet eşitsizliğinin artmasına da neden olduğunu gösteriyor. Mahallelerinde kendilerini geliştirecek, arkadaşlıklar kurmalarını sağlayacak ömür alanları bulamayan bu gençlere kimlikleri ne olursa olsun sahip çıkmak gerekli. Bu gereklilik tıpkı vakitte toplumsal barışı korumak için de elzem. Türkiye’nin ekonomik toplumsal ve siyasal ömrüne katkı yapmayı amaçlayan bir niyet kuruluşu olarak; siyaset yapıcılarla, merkezi ve mahallî yöneticilere bu raporu inceleyip, dersler ve ödevler çıkarmalarını öneriyoruz. Zira bugün gençleri kaybetmek, geleceğimizi kaybetmek demek…”

RAPORUN ÖZET SONUÇLARI

Tekil ve küme halinde derinlemesine görüşmelerle gerçekleştirilen nitel araştırma kapsamında, Sultanbeyli ve Küçükçekmece ilçelerinde yaşayan 14-20 yaş ortası Suriyeli ve Türkiyeli bayanlar ve erkeklerle toplamda 52 derinlemesine görüşme yapıldı, yedi odak kümesi toplantısı gerçekleştirildi. Ayrıyeten, iki ilçede gençlere yönelik faaliyetleri olan kurumların temsilcileri ve hizmet sunucularla toplam 12 görüşme yapıldı.

Araştırmanın sonuç raporunda, Suriyeli ve Türkiyeli gençlerin gündelik ömürlerinde yaşadıkları sıkıntılar ve geleceğe dair beklentileri özetle şöyle tanımlandı:

• İki ilçedeki Suriyeli ve Türkiyeli genç iştirakçilerin hayatlarında aile ve akrabalarla dayanışma ile göç geçmişi kıymetli bir yer tutuyor. Lakin, aile ve akrabalarla ilişkiler, genç bayanlar ve bilhassa Suriyeliler için bir toplumsal baskı ögesi da oluşturuyor. Kamusal alanlarda erkeklerin tacizkâr davranışları ile aile ve akrabaların müdafaacı yaklaşımları, bayanları baskılayan olgular ortasında. İştirakçilerin birçoğu eğitimine devam ederken, bilhassa erkekler için kimi vakit okulla bağların zayıfladığını yahut okulu terkle sonuçlandığını görüyoruz. Suriyelilerin okul tecrübesi, Türkçe maharetlerinin yetersizliği ve mevzuatla ilgili problemlerin yanı sıra kendilerine yönelen önyargılı tavırlar ve ayrımcı davranışlar çerçevesinde şekilleniyor. Birçok iştirakçinin sistemsiz, süreksiz ve düşük fiyatlı işlerde çalışma tecrübesi bulunuyor. Bilhassa Suriyeli erkekler ortasında, çalışmanın ailelerine yardım için bir mecburilik haline geldiği ve okulu terk etmeye de sebep olduğu görülüyor.
  
• Gençlerin toplumsal ilişkilerine bakıldığında, pandemi devrindeki kapanmaların olumsuz bir tesirinin olduğu, bilhassa genç bayanların konuta kapandığı, bu devirde toplumsal medya ve internet kullanımının çok arttığı gözlemleniyor. Suriyeli ve Türkiyeli erkek iştirakçiler için futbol bir sosyalleşme mecrası iken, bayanların toplumsal açıdan daha yalıtılmış olduğu söylenebilir. Bilhassa Küçükçekmece’de gençlerin kullanabileceği kamusal yerlerin yokluğu göze çarpıyor.
  
• Suriyeli iştirakçilerin gündelik yaşamlarını, bir ölçüde, maruz kaldıkları önyargılar ve düşmanca davranışlar şekillendiriyor. Türkiyeli iştirakçilerin ise, bayan erkek fark etmeksizin, Suriyeliler hakkında toplumda yaygın olan kalıp yargıları sahiplendikleri gözlemleniyor.
  
• Katılımcıların gelecek beklentilerine bakıldığında, eğitimine devam edenlerin eğitimini tamamlama ve meslek edinme gayelerinin yanında, kendi işini kurma, kripto paradan varlıklı olma üzere toplumda tanınan olan kimi hayallerin erkekler ortasında yaygın olduğu söylenebilir. Yurtdışında, bilhassa Avrupa’da yaşama gayesi hem Suriyeli hem Türkiyeli genç bayanlar ve erkekler ortasında revaçta olan bir düşünce. Toplumsal cinsiyet ilişkilerine dair görüşleri açısından, Suriyeli ve Türkiyeli bayan iştirakçilerin eşitlik, kendi kararlarını kendilerinin verebilmesi ve evlendikten sonra da çalışma konusunda güçlü fikirleri var.
  
• Sonuç olarak, iştirakçi gençlerin eğitim, çalışma hayatı, toplumsal baskılar, önyargılar üzere pek çok alanda problemlerinin olduğunu, lakin geleceklerini inşa etmek için kısıtlı imkanlardan yararlanmanın yollarını aradıklarını söyleyebiliriz. Bu iki ilçedeki Suriyeli ve Türkiyeli genç bayanlar ve erkeklerin büyük çoğunluğu, maksatlarına ulaşmak için ısrarla gayret gösteriyorlar. Hasebiyle, gençlere yönelik eğitsel ve toplumsal alanda destekleyici faaliyetlerin düzenlenmesi ve onların kullanımına yönelik kamusal alanlar yaratılması büyük ehemmiyet taşıyor.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı